Ο αφηρημένος "οξύθυμος", Θεόδωρος Στάμος

Αφιερωμένο στον Ελληνισμό πέρα απο τα σύνορα, που ζεί, διαπρέπει και τονίζει την καταγωγή του στα ξένα. Στους Σπαρτιάτες ομογενείς ιδιαίτερα. Ευχαριστίες ειδικά στον -άγνωστό μου-κ.Ευάγγελο Κ. που με βοήθησε να βρώ περισσότερα στοιχεία, για τον καλλιτέχνη.

Όταν το Life το 1951 αποκάλεσε αυτόν τον Θεόδωρο Στάμο και την καλλιτεχνική παρέα του , τους υπόλοιπους 17 μοντέρνους ζωγράφους της εποχής, ειρωνικά "οξύθυμους", αναφερόταν στην έντονη επιστολή διαμαρτυρίας που δημοσίευσαν οι Ν.Υ.Times και που συνυπέγραφαν, όλοι. Καταγγέλλοντας τον Δ/ντή και τους κριτικούς τέχνης του Μητροπολιτικού Μουσείου, της Νέας Υόρκης που ετοίμαζαν έκθεση με τίτλο «Αμερικάνικη Ζωγραφική Σήμερα-1950», τάραξαν τα κατεστημένα λιμνάζοντα ύδατα. Τους κατηγόρησαν ότι σαμποτάρουν την προβολή έργων μοντέρνας τέχνης που δεν κατανοούν, ότι είναι δεδηλωμένα αντίθετοι στην προχωρημένη τέχνη, με τα συντηρητικά τους αισθητικά κριτήρια .
Ο Θεόδωρος Στάμος, αμερικάνος ζωγράφος που ηγείται άτυπα της ομάδας της Πρωτοπορίας, ( Τζίμι Ερνστ, Αντολφ Γκότλιμπ, Ρόμπερτ Μάδεργουελ, Γουίλιαμ Μπαζιώτης(Έλληνας επίσης), Χανς Χόφμαν, Μπάρνετ Νιούμαν, Κλίφορντ Στιλ, Ρίτσαρντ Πουσέτ- Νταρτ, Αντ Ράινχαρντ, Τζάκσον Πόλοκ, Μαρκ Ρόθκο, Μπράντλι Γουόλκερ Τόμλιν, Γουίλεμ ντε Κούνιν, Χέντα Στερν, Τζέιμς Μπρουκς, Γουέλντον Κις, Φριτζ Μπάλτμαν), που ακολουθεί τον λεγόμενο αφηρημένο εξπρεσιονισμό, είναι Έλληνας δεύτερης γενιάς.


Γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη το Δεκέμβριο του 1922, από Έλληνες γονείς, πατέρα Λευκαδίτη και μητέρα Σπαρτιάτισσα, την κυρία Σταμάτα. Σπούδασε, ζωγράφισε και έζησε εκεί και αργότερα ταξίδεψε στο Μεξικό, στο Παρίσι, στην Ιταλία και πρώτη φορά στην Ελλάδα το 1949. Γνώρισε και συνδέθηκε με το ζωγράφο Χατζηκυριάκο-Γκίκα και τον Τσαρούχη. Έζησε επίσης, αρκετά στην Ευρώπη στη νότια Γαλλία και πέθανε στην Ελλάδα, στα Γιάννενα το 1997. Θάφτηκε στη Λευκάδα, όπου έζησε τελευταία.
Καλλιτέχνης όμως πρώτης γενιάς αφηρημένου εξπρεσιονισμού όπως είπαμε, με βιομορφικές παραστάσεις που στα πρώτα έργα του σε καμβά, θυμίζουν τους φίλους του και μέλη του κινήματος, Mark Rothko και τον ελληνοαμερικάνο επίσης,όπως προανέφερα, William Baziotes,(1912-1963). Μέσα στην ίδια ομάδα, την ίδια εποχή, λοιπόν, δύο ελληνικής καταγωγής ιδιοφυείς καλλιτέχνες


Μετά το πινέλο του γίνεται δυνατό, τα χρώματα έντονα, "η επιφάνεια κοκκώδης, καλλιγραφικές πινελιές καταδείχνουν έμπνευση απο την Ανατολή, η ατμοσφαιρική εικόνα τονίζει το μυστήριο του επουσιώδους".


Έργα του υπάρχουν σε ιδιωτικές συλλογές, αλλά και πολλά μουσεία μοντέρνας τέχνης όπως στο Whitney Museum of Art, Guggenheim Museum, Smithsonian απο όπου το "χωρίς τίτλο" and the National Gallery of Art in Washington, ή στοHirshhorn, απο όπου δανειστήκαμε τα ταμπλώ Gamboge Swamp,1956 και Byzantium II, 1958.


Κάτω αριστερά, Full Moon, 1948 και δεξιά, The sacrifice of Kronos,1948, απο την ιδιωτική επίσης Phillips Collection, το πρώτο μουσείο της American modern art. Τέλος κάτω στο κέντρο Composition.

Στην Ελλάδα, νομίζω, εκτός απο την ιδιωτική πρωτοβουλία, (π.χ. gallery Τούντα), δεν έχει οργανωθεί ατομική ή κοινή έκθεση του Στάμου, απο επίσημο φορέα ( π.χ. Εθνική Πινακοθήκη, Μουσείο Μπενάκη κλπ
Μήπως είναι καιρός;

Ύστερον : Αφιερώνεται τέλος στην Μιραντολίνα, για τη χαρά της επισκόπησής της.

-Δεν νομίζω τέλος, ότι ευθύνομαι εγώ γιατί δεν λειτουργεί καλά το λινκ Baziotes, αλλά ζητώ συγνώμη, και δίνω άλλο.





Υστερώτερον-18 Οκτωβρίου 2006: Χαίρομαι που γίναμε η πηγή για την ιστοσελίδα του ξενητεμμένου μας κ. Φίλ.Κολυβά

Επίσης για την ιστοσελίδα Νικιάνα Λευκάδας

Ένα μικρό παράπονο, μόνο, παιδιά..
Πως είναι δυνατόν, αφού το δικό μου άρθρο σας έδωσε όλες τις πληροφορίες και τον τίτλο και τις εικόνες να με έχετε ως την τελευταία πηγή σας... Κρίμα,κρίμα..