Kουλούρι και kόκκινο αυγό

Η φωτογραφία επάνω, απεικονίζει το τυπικό κέρασμα των ημερών, "εν κολλίκιον μετ ωού χρώματος πορφυρού" κατά το βυζαντινό ιδίωμα και τη συνήθεια!

Δεν υπάρχει επισκέπτης στα σπίτια τα ελληνικά μετά την Ανάσταση, που να μη φύγει με αυτό το κέρασμα κουλούρι και αυγό. Συμβολικά άλλωστε όπως πολλά από όσα προσφέρονται στις ημέρες τις πασχαλινές. Ένα κουλούρι με κόκκινο αυγό!

Το κουλούρι, πολύ πιθανόν από την αρχαία λέξη "κόλουρις", που σημαίνει χωρίς ουρά, σχηματίζεται σε σχήμα πάντα κύκλου. Δηλαδή σε σχήμα, χωρίς αρχή και τέλος. Συμβολίζει το αέναο, την αιωνιότητα, γι αυτό προσφέρεται μετά την Ανάσταση. Βέβαια τελευταία, η ευκολία και η φαντασία των νοικοκυρών του δίνει άλλα σχήματα, το πλέκει και το κεντά.

-Στη Μάνη, με τα αρχαϊκά ιδιώματα, κουλούκι λένε κάτι που είναι τυφλό. Τέτοια θα ήτανε για παράδειγμα, μια κου-λ-ού-κ-α - κούκλα. Έτσι πολλές φορές το ζυμάρι έπαιρνε πιο ανθρώπινη μορφή και είχε το αυγό για κεφάλι. Αυτό που παριστά η άλλη φωτογραφία. Θα μπορούσαμε να δεχθούμε ίσως, τότε, το κουλού-ρ-ι από το κουλού-κ-ι. Ακόμα και από το σχήμα-κόλουρη πυραμίδα- της κούκλας..



Το αυγό πάλι, ανήκει στην κοινή παράδοση από παλιά όλων των αρχαίων λαών.Συμβολίζει την αναγέννηση, τη νέα Ζωή. Οι έλληνες το πρόσφεραν στις γιορτές για τον Άδωνι, οι Σύριοι για τον Ταμμούζ. Οι εβραίοι στο πιάτο Seder, όπως πρόσφατα έγραψα στο Η.f.L., για το δικό του "Πάσχα", για να συμβολίσουν όχι μόνο τη νέα Ζωή αλλά και την αντοχή τους στις κακουχίες της σκλαβιάς στους Αιγυπτίους. Όπως το αυγό, είναι το μόνο που στο βρασμό, αντί να μαλακώνει και να αποσαρθρώνεται, σφίγγει, γίνεται σκληρό.

Οι χριστιανοί έλληνες έχουμε διάφορους θρύλους,για το χρώμα. Σαφώς όμως συμβολίζει τη χαρά της Ανάστασης. Όμως και το χρώμα της πορφύρας συμβολικά για τον πάντων Βασιλέα, τον πορφυρογέννητο, Ιησού Χριστό. Αλλά και το αίμα του εσφαγμένου, του αδικοχαμένου, του Αθώου Χριστού Σωτήρα, για να σωθούμε όλοι εμείς. Επί τουρκοκρατίας, το κόκκινο αυγό είχε την έννοια της αντίστασης, ήταν σύμβολο επανάστασης και αιματοχυσίας.Αλλά και αντοχής στη σκλαβιά και τα βάσανα. Ό,τι ακριβώς συμβόλιζε/συμβολίζει για τους εβραίους.

Εξάλλου το αυγό λέγεται ότι το βάφανε από παλιά με φύλλα παπαρούνας, συμβολίζοντας την Ανάσταση του Άδωνι-Σωτήρα, οι γυναίκες που στήριζαν τη λατρεία του νεαρού θεού. Κατά τη Μυθολογία την ελληνική, οι σταλαγματιές αίμα, από την θανατηφόρα πληγή που του προκάλεσε το βέλος της Αρτέμιδος, έκαναν να φυτρώσουν οι ανεμώνες και οι παπαρούνες.



Είδα μια καταπληκτική εκπομπή από την ET3- ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ / Τεχνολογία "ΤΟ ΣΥΜΠΑΝ ΠΟΥ ΑΓΑΠΗΣA"-από δύο αστροφυσικούς, πάνω στο θέμα. Αξίζει να επαναληφθεί.

Αντιγράφω από το διαδίκτυο,ότι "στην ελληνική μυθολογία-κοσμογονία προσδιορίζεται ώς ο κοσμογονικός Έρος ο οποίος αναδύθηκε μέσα από τη σχάση του κοσμικού ωού,ενώνοντας τα στοιχεία και θέτοντας σε τάξη το χάος(Γαία)". Επίσης ό,τι αφορά τον

Άδωνι:

"Η σύντομη ζωή του συμβολίζει με τον πρόωρο θάνατό του και το γρήγορο πέρασμα της νεότητας. Το ίδιο απεικόνιζαν με τους κήπους του Αδώνιδος.

Στη γιορτή του Αδωνι, οι γυναίκες ντυμένες πένθιμα, τοποθετούσαν επάνω σε νεκροκρέβατο κέρινα ομοιώματα του θεού, γύρω από τα οποία έβαζαν άνθη και τους λεγόμενους "κήπους" δηλαδή γλάστρες όπου είχαν φυτέψει μάραθα ή άλλα φυτά, που γρήγορα μαραίνονται, αλλά και γρήγορα ξανά ανθίζουν, (για να συμβολίζουν, την πρόωρα μαραμένη νεότητα του Αδωνi)

Όπως στα κεριά της Μεγάλης Πέμπτης, έτσι και στα λουλούδια του Επιταφίου, (Χριστολούλουδα, Σταυρολούλουδα) αποδίδεται μεγάλη θαυματουργός Δύναμη. Σε πολλούς μάλιστα τόπους, η διανομή τους γίνεται από τον ίδιο τον ιερέα. Ορισμένες φορές, εντελώς άτοπα στη θρησκευτική αντίληψη, μπαίνει και το μαγικό στοιχείο.Τα λουλούδια δηλαδή του Χριστού, για να έχουν δραστικότερη ενέργεια πρέπει να τα κλέψουν "!!



Στίς αναφορές των εθίμων και των δρώμενων της χαρμολύπης(χαράς και λύπης ανάμεικτα) των ημερών της Μεγάλης Εβδομάδας, σημειώνω το άρθρο της δρ.Ζωής ΒΑΛΑΣΗ.Ανάμεσα στα άλλα γράφει:

"Στην Κίνα συνηθίζονταν οι προσφορές αυγών την Ανοιξη για γονιμότητα και αναγέννηση. στην πανάρχαια Ουρ της Μεσοποταμίας, προσφέρανε αυγά στους νεκρούς.



Στην ελληνική αρχαιότητα αποθέτανε αυγά στα χέρια ειδωλίων του Διονύσου ως σύμβολα αναγέννησης, ενώ αντίθετα στους Εβραίους, τα αυγά ήταν τροφή πένθους - τροφή που δεν είχε ολοκληρωθεί ως ζωή.



Στην ελληνική μυθολογία η Λήδα, από την ένωσή της με τον Δία, γέννησε ένα αυγό από όπου αναδύθηκαν οι Διόσκουροι. Στα λαϊκά παραμύθια, μέσα σε ένα αυγό, καλά φυλαγμένο, κρύβεται η ζωή ενός γίγαντα ή ήρωα κλπ."



Aφιερωμένο στην κόρη μου Αναστασία, για τις διακρίσεις της ως τώρα στις εργασίες της επι των επικοινωνιών, δίκτυα κλπ και στην επιτυχία της πτυχιακής της για το ψηφιακό ραδιόφωνο:

Στο όνομά σου, Αναστασία

κρεμασμένα λες χίλια τάματα

σαν παναρχαιο φως μες στη νύχτα με τα κλάματα

τελικά η ζωή τρία γράμματα.



Επίσης το άκουσμα Natasha!





Ύστερον: Κάποιος αντέγραψε το παρόν άρθρο, χωρίς να αναφερθεί στην πηγή το blog μου δηλαδή, ως είθισται. Με πείραξε ο τρόπος αντιγραφής και η προσπάθεια οικειοποίησης αναλυτικής εργασίας, όπως εξέθεσα και εδώ. Aναγκάζομαι να αυξήσω τα εικονίδια του ask2use (το σκιάχτρο στα χωράφια το έχετε δεί;) και μάλλον χάνω τη διάθεσή μου για blogging..



-Αλήθεια κύριε αντιγραφέα πως αναφέρεσθε στην καταγωγή και του καλιτσουνίου από το .."κόλουρις" αφού η ετυμολογική εξήγηση είναι εμπρός στα μάτια σας;

(κάλυξ/κάλυκος - από το καλύπτω, εξ ου καλύπτρα, καλύβα, καλιά, κάλυμμα ..
καλι-κ-ούνι..
και πως το προφέρουν το κ οι κρητικοί: καλι-τσ-ούνι!!!)© is ©

Του Δείπνου σου του Μυστικού..

O Mυστικός Δείπνος ενέπνευσε πολλούς ζωγράφους, διάσημους και λιγώτερο γνωστούς. O πίνακας Last supper(1542μ.χ.) , αφορά τον αναγεννησιακό Jacobo Bassano, γνωστό και ως da Ponte, από το Bassano της β.Ιταλίας. Eνώ στο προσωπικό μου ημερολόγιο, ο πίνακας είναι ενός αναγεννησιακού Γάλλου του Valentin de Boulogne.
Τι θα μπορούσε να είναι πάνω στο τραπέζι των συνδαιτημόνων του Ιησού Χριστού στο τελευταίο του Πάσχα επί της γής; Φαντάζομαι ό,τι από παράδοση και εις ανάμνηση της φυγής τους από την Αίγυπτο, θα περιελάμβανε το πιάτο Seder, σε οποιοδήποτε εβραϊκό τραπέζι:

* Beitzah-Σφικτά βρασμένο αυγό - σύμβολο των βασάνων και της καταπίεσης στην Αίγυπτο. Οτιδήποτε άλλο σε βραστό νερό γίνεται μαλακό ή αποσαθρώνεται. Αλλά το αυγό γίνεται σκληρό, όπως και οι Ισραηλίτες στο ζυγό των Αιγυπτίων. Οσο περισσότερο βράζεται, τόσο πιο σκληρό γίνεται. Ένα αυγό συμβολίζει επίσης τη Νέα Ζωή.
*Z'roa-Ένα Shankbone ένα κομμάτι ψητό αρνί,από τον ώμο ή το λαιμό, αντί του αρνίου της θυσίας στον Ναό στην Ιερουσαλήμ. Υπενθυμίζει ότι εκεί έπρεπε να θυσιαστούν στο αίμα τους για να σώσουν τις ζωές τους.
-Στον πίνακα υπάρχει το κεφαλάκι του αρνίου απεικονισμένο,προτύπωση της θυσίας Του ως αμνού υπέρ των αμαρτημάτων των ανθρώπων.
* Maror and chazeret-Πικρά βότανα -π.χ. ραπανάκι- να τους θυμίζει ότι ήταν σκλάβοιτης πικρής δουλείας...
* Karpas-Πράσινα -π.χ μαϊντανός, σέλινο- σύμβολο του ερχομού της άνοιξης και της ελπίδας.
* Αλμυρό νερό - να τους υπενθυμίζει τα δάκρυα που έχυσαν στη σκλαβιά,στην Αίγυπτο.
* Haroset - Καρύδια, μήλο, κανέλα, μείγμα από κρασί- το οποίο έχει τη μορφή του άχυρου, εις ανάμνηση των κονιαμάτων που χρησιμοποιούσαν για την κατασκευή του Θησαυρών των Πόλεων για τους Φαραώ. Είναι συμβολική η ελπίδα της ελευθερίας που επέτρεψαν τους προγόνους τους, να αντέχουν την πίκρα της σκλαβιάς.
* Matzah -άζυμο ψωμί-να τους θυμίζει τη βιασύνη, με την οποία εγκατέλειψαν την Αίγυπτο.

Σε αυτό το τραπέζι,όμως, το τελευταίο του Ιησού στη γή, παρατίθεται και διδάσκεται η πρώτη ευχαριστήρια Τράπεζα, από τον Ίδιο, εις Αυτού την ανάμνηση. Βασίζεται στο ψωμί - ο Ευαγγελιστής δεν μας λέει αν είναι σταρένιο ή κρίθινο, ζυμωτό ή άζυμο- μια και αποτελεί τη βάση της διατροφής του ανθρώπου στη Γή. Στο κρασί επίσης,-στον "καρπό της αμπέλου"-κεκαρμένο, ανακατεμένο με νερό.Βασίζεται σε ποιό πνευματική έννοια της τροφής και επαφής, που χρησιμοποιεί απλά καθημερινά σύμβολα διατροφής. Βασίζεται στο πνευματικό "πέρασμα", στο δικό μας Πάσχα.
Αυτό κάνουμε οι Χριστιανοί από τότε. Σε αυτή την εόρτια Τράπεζα βασιζόμαστε και παίρνουμε Ζωή. Όλες οι άλλες εόρτιες τράπεζες έπονται και θεραπεύουν την ανθρώπινη αδυναμία μας και τα πάθη!

(πρώτη δημοσίευση: Hf.L.)